ÇANAKKALE KENTİ: SU HAYATTIR
Su, yaşamın temel kaynağıdır. Canlılar için büyük öneme sahip olan su, tükenme tehlikesi ile karşı karşıyadır. Sanayi devrimiyle birlikte değişen ve gelişen şartlara göre atmosferde tahripler ve küresel iklim değişiklikleri yaşanmıştır. Buna bağlı olarak çevre sorunları artmış ve su kaynakları tükenmeye başlamıştır. Suyun korunması, yönetilmesi, sürdürülebilirliğinin sağlanması gerekmektedir.
Küresel bir sorun olan su kıtlığı, canlıların yaşamını ve doğanın dengesini tehdit etmektedir. Ülkemizin de “su stresli” bir ülke olduğu bilinmektedir. Su kıtlığıyla, tasarrufları arttırarak, farkındalık oluşturarak, yoğun nüfuslu bölgelerde seyreltme çalışmaları yaparak ve tüketicileri bilinçlendirici faaliyetlerde bulunarak mücadele edilmelidir. Yapılan araştırmalara göre Türkiye’de su kullanımında en büyük payı tarımsal sulama almaktadır. Su tasarrufu ve daha verimli bir sulama için yağmurlama sulama ve damla sulama yöntemleri önerilmektedir.
Dünya’da mevcut su miktarı yaklaşık 1400 milyon km3’tür. Bu suyun büyük bir kısmı olan %97,5’i okyanus ve denizlerde bulunan tuzlu sudur. Geriye kalan %2,5 oranındaki tatlı suyun tamamına yakını Antarktika ve Grönland gibi kutup bölgelerinde buz örtüsü halinde ve yeraltı sularında depolanmıştır. %2,5’in de yalnızca %0,5’i kullanılabilir durumdadır.
Çanakkale’de mevcut su arıtma tesisi, Çanakkale şehir merkezi, Dardanos ve Güzelyalı ilçelerine su temin etmek üzere 1992 yılında İlbank denetimi altında işletmeye alınmıştır. Su, Atikhisar Su Deposundan su arıtma tesisine, 1000 mm çapındaki cam takviyeli boru hattı ile iletilmektedir. Tesisin kapasitesi 2050 m3/saattir. Tesisin ortalama günlük akış hızı 1200 m3/saat ile 1300 m3/saat arasında değişmektedir.
Kentin içme suyu ihtiyacı Atikhisar Barajı’ndan sağlanmaktadır. Baraj, Sarıçay Nehri üzerine 1975 yılında kurulmuş olup baraj gölü, Çanakkale’nin 10 km güney doğusunda yer almaktadır ve 52,5 milyon m³ kapasiteye sahiptir. 2015 yılında yapılan üstten su alma yapısı ile su yüzeyinin 2 metre altından alınmaktadır. (Çanakkale İli Çevre Durum Raporu 2019/49)
54 milyon 115 bin metreküp kapasiteli Atikhisar Barajı’nda, aralık ayı başında 12 milyon metreküpe kadar düşen su miktarı son yağışlarda 38,5 milyon metreküpe yükselmiştir. Barajdaki doluluk oranı %73,5’lere ulaşmıştır. (Hürriyet Gazetesi, M. Suiçmez-C. Şen 05.03.2021-09:33)
Sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde korunacak su, gelecek nesillere sağlıkla aktarılabilecektir. Su kıtlığının yaşanmaması için toplum bilinçlendirilerek tasarruflu su kullanımına özendirilmelidir. Suyun korunması için su ve kanalizasyon çalışmalarına finansal destek sağlanırken, düzenlenen kalkınma planlarında amaçlanan çalışmalar da gerçekleştirilmelidir. Barajlardaki suyun kullanımına dikkat edilmeli, toplum su tasarrufu konusunda bilinçlendirilmeli ve suyu doğru kullanarak su kıtlığının yaşanması engellenmelidir.
Günümüz dünyasında tükenen kaynakların başında gelen su, varlığıyla hayat verdiği gibi yokluğuyla da doğal yaşamı yok edebilecek güçtedir. Suyun doğru kullanılması, su tasarrufu, su kıtlığı gibi kavramlar zihinlerde var olsa da yeterince önemsenmemektedir.
Suyu korumak, sürdürülebilirliğini sağlamak, geleceğe umutlu yarınlar bırakmak günümüz insanlarının elindedir. Bu çerçevede suyu ihtiyacı olduğu kadar kullanmak, sulama çalışmalarını suyu israf etmeden yapmak, su kaynaklarının korunması ve etkin kullanılması konusunda çalışmalar yapmak herkesin görevidir. Su kıtlığıyla karşı karşıya kalmadan önlemler alınmalı ve bilinçli hareket edilmelidir. Çünkü su yaşamın kaynağıdır. Su hayattır. (Beyza Güngör)
